Reacties

Het lied “Is Hitler dan zo’n ezel” troffen we nu ook aan op een liedblad met “De laatste Oorlogsliederen”, gespeeld en verkocht door H. Hebbelinck uit Aalst. Daar wordt vermeld dat de tekst werd geschreven door Fr. Verherstraeten

Volgens het liedjesschrift van Clara en Julia Lambrecht uit Aalter, circa 1942 geschreven, lied nr 7, werd dit oorspronkelijk gezongen op de melodie van “

Ook “Mandolin Man” spelen een prachtige eigen versie van de “Polka van Leefdaal”

Brandend actueel begot!

Dankzij het speurwerk van Boudewijn, kleinzoon van de auteur, hebben we nu zekerheid dat Louis Michiels tekst en muziek van dit “kluchtlied” schreef in … januari 1921 volgens een geschreven nota van de auteur of in 1935, volgens de handgeschreven muziekpartituur van dezelfde auteur. Allicht als onderdeel van een muzikaal toneelstuk of van een “revue”, opgevoerd in 1 van de 4 toneelzalen die Leefdaal rijk was in de eerste helft van de 20e eeuw.
Dat mijn vader de melodie in 2001 nog uit het hoofd kende is opmerkelijk: hij moet die als kind – hij was 10 jaar oud in 1938 – horen zingen hebben bij de opvoering van een toneelstuk of revue in de Filharmonie, maar meer dan een handvol keer kan hij dat toch niet gehoord hebben, en een plaatopname of zo bestond er niet van …

Dit liedje was ook bekend aan Miel Cools, zo leren we op https://mielcools.be/allerlei/ inclusief een live-opname van deze top-vertegenwoordiger van de Kleinkunst. Zijn melodie wijkt vooral in de strofen ver af van wat Riske noteerde, ik vermoed dat Miel het origineel fel heeft opgesmukt om het beter te doen aansluiten bij zijn zelfvervaardigd repertoire.

J.P. Muys stuurde ons een fragment uit het liedjesschrift van Flavie Vanmoortel uit Bekegem, waarin 2 extra-strofen te vinden zijn die in “Zes Oorlogsliederen” niet werden afgedrukt. Zij noteert er bij dat ze de tekst heeft “afgeschreven” op woensdagnamiddag 5 april 1922, maar blijkbaar niet uit de publicatie die wij konden terugvinden. Die strofen blijken echt wel essentieel voor het hele verhaal en we zijn erg blij met de aanvulling!

(strofe 1b)

Het had een strooien kappe op ’t lemen lijf gezet
en vensterkens zo kleine als pieperoogskens net.
Maar alles was kraakzuiver, de muurkens wit als krijt,
het rode stenen vloertje, een kanten zandtapijt.

(strofe 2b)

En in dit lachend nestje daar woonden vaartje en moe
zo samen, zo gelukkig, met ’t groene deurken toe.
Elk jaar bracht een nieuw broertje of een lieve zus
als zonnekens die vochten om d’eerste morgendkus.

Prachtig lied!
Ik zat het hier thuis te studeren toen ik me afvroeg of ik nog een oudere bron had. Ik meende namelijk ooit gelezen te hebben dat hij zichzelf ook als engel voorstelt. Ik vond het voorlopig alleen bij Lustenhouwer en Hessel terug, die het uit de volksmond optekenden. Blij hier te vinden dat het van Waeri komt. Ik kon aan de gelijkenis tussen de beide teksten al opmaken dat ze op hetzelfde liedblad waren gebaseerd en nu ge het zegt, de stijl is helemaal Waeri.

Inderdaad zal het een “eeuwige discussie” blijven, zoals Roger opmerkt. En in zijn anekdote: twee zangers op een markt zijn als twee hanen op een hof…
In elk geval, als AC specifiek onder een lied plaatste “Gedicht en gezongen door Achille Coppenolle” kan ik er zeker van zijn dat hij dat lied echt zelf schreef. Van de droom der zeven vrouwen is dat dus niet het geval.
In die tijd was het auteurschap nog niet wettelijk geregeld, meen ik, toch niet inzake dat soort liederen dat we nu volkscultureel erfgoed noemen.
Maar beide heren kenden hun woordenwisselingen over die kwestie.
Eén ding is zeker: beiden ware belangrijke vertegenwoordigers van de Vlaamse marktzang in het interbellum, en verdienen in die galerij hun plaats. Wat Johan hen geeft met zijn website, Roger met zijn eindeloze collectie, expertise en boekenoeuvre, Bart Vermeersch met zijn studie over Cattebeke, en nog vele anderen over andere marktzangers waaronder ikzelf nu en dan over Coppenolle.
Ook de zingende artiesten van nu zijn beslist niet allemaal vrienden hoor. Nihil nove sub sole. Het is des mensen. Zoals Willem Vermandere zingt in zijn laatste vers van De cierk: “elk schart en vecht voor zijn eigen vel”.
Maar alle marktzangers van de 20ste eeuw verdienen lof. Ze hebben een eeuwenlange traditie voortgezet tot radio en platen hun ambacht hebben vernietigd. Voor elk van hen hetzelfde lot…
Laten we de zaak dus maar met de fluwelen handschoen benaderen.

Het zal wel een eeuwige discussie blijven wie de echte auteur is van sommige marktliedteksten. Het is gekend dat Cattebeke zowel teksten kreeg van Tamboer, van Jacobs en van Coppenolle. Het is ook een feit dat Coppenolle niet veel vrienden kende onder zijn collega’s. Dat moet waarschijnlijk gezien worden in de opvoeding. Terwijl het gros, om niet te zeggen bijna allemaal de marktzangers uit de lage en laagste sociale klasse kwamen, kwam Coppenolle uit de gegoede burgerij. Binnen zijn familie zagen ze hem zelfs als ‘mislopen’. Hij had ook geen contact met zijn familieleden. Ooit kreeg ik bij een optreden een neef van Coppenolle bij me die me vroeg om iets over zijn grootvader te vertellen, omdat niemand in de familie hem kende of wilde kennen. Coppenolle had ook de neiging om andere marktzangers ‘boertjes’ te noemen. Om een anekdote op te halen: Wanneer Coppenolle naar Torhout kwam om op de woensdagmarkt te zingen en hij wist dat ook Tamboer daar zou optreden, dan begon hij al om acht uur aan zijn optreden. Hij wist dat Tamboer maar begon om tien uur, en hij moest dus ‘binnen’ zijn voor Tamboer arriveerde.